'At izinin, it izine karıştığı' bir bir dönemdeyiz. Fakat ben günümüzden daha çok çizgiyi biraz geriye çekmeye ve bağlayabilirsem gene konuyu edebiyata getirmeye çalışacağım.
12 Eylül askeri darbe sonrası 'sol' un -ki gerçek bir sol'dan bahsediyorum bu günkü gibi içi boşalmış bir süs unsurundan değil- 'cadı avı' ile dağıltılmış, yıkılmış ve üstünden silindirle geçilmiştir.
İşkenceler, tutuklanmalar, faili meçhuller... İşin garip yani 12 Eylül sonrası ' gerçekten geri çekilmiş' ve 'kendi içinde de çözülmüş' solcular ortaya çıkmıştır. Zamanla 'liberal' görüşe dönen bu isimler, o yıllardan bu güne kadar ' solun günah keçiliğini' yaparak, itiraflar üstüne itiraflarda bulunmuşlardır.
'Bir rüyadan uyanmış' olan bu uyurgezerler, her TV kanalında ' günah çıkarmalarına' izin verilerek ' Ne boktan işlerdi' diye kendilerini bile aşağılamış, ülkenin bugünkü ' at, it izi muhabbetine ' adım adım taş döşemişlerdir.
Ve ortaya 'günah keçileri' sayesinde melez, ne idüğü belirsiz kavramlar çıkmış ' sol' culuk oynanmaya başlanmıştır.
Tabi bir taraftan dengeler değişimi sonucu son 10-15 yıldır 'kronik' mağdurlar ilan edilmiş, muhafazakar kesimin 'nefes bile ' alamadığı bir ülke görüntüsü yaratılmıştır.
İşte bu 'kronik mağdurlar' bugün zaferlerini ilan edebilirler!
Aynı şekilde 'sol'culuk oynayarak içi boşalmış ne idüğü belirsiz kavramlar arkasından koşanlar da...
Buradan edebiyata kayacak olursak, Türk Edebiyatının önemli eleştirmenleri arasında bulunan Fethi Naci, 12 Eylül romanları için , gerçekten 12 Eylül-12 Mart ile yüzleşen bir roman örneğin çıkmadığını söyler.
Çünkü bu romanlarda işçiler ve devrimciler ya 'idealize' edilerek verilmiş ya da olabildiğince ' günah çıkarma' yönlü ' aşağılanmışlardır.'
Örneğin Pınar Kür'ün Yarın... Yarın (12 mart) romanındaki karakterin, bir ev satın almamak istememesini, kavgaya sırtında bir yükle girmek istemeyen biri olarak göstermesi, gerçeklerden çok uzaktır. Bir kişinin 'evi olmasını' istemek kadar dünyada 'doğal' bir istek yoktur. Devrimciyi böyle göstererek 'idealize' etmekten ve gerçeklerin dışına düşmekten başka bir şey yapmamış olur yazar.
Ya da Mehmet Eroğlu'nun Adını Unutan Adam romanında, Ali adlı karakterin, kaçarken, marulların üstüne basmamak için yönü değiştirmesini ve vurulmasını da gerçekçi bulmaz. Romancı bu 'durumu' Ali'nin babasını çiftçi olmasına bağlar.
Tahsin Yücel, Ahmet Altan için eleştirilerini ise 'devrimcileri' aşağıladıkları için yapar. Tahsin Yücel'in Peygamberin Son Beş Günü ve Ahmet Altan'ın Sudaki İz (12 eylül) eserlerini kıyasıya eleştirir. Bu eserlerdeki karakterler 'devrimci' gençleri, düşünceyi yansıtmadığı gibi kurulu düzenin siyasetine da bilinçli veya bilinçsiz şekilde katkı bulunmaktır.
Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi Türkiye sadece siyasi alanda değil edebi sahada da 'geçmiş' ile yüzleşmekte sınıfta kalmıştır.
Bu gün 12 Eylül (12 mart) romanları okunmuyor. F.Naci bunu, estetikten yoksun bir edebiyat eserinin en yüce ülküleri yazsa bile geleceğe kalamayacağı görüşü ile açıklıyor. Nitekim ben de bu görüşe katılıyorum. Sevgi Soysal ve Tanpınar'ın okunma oranları buna somut örnek olabilir.
Sonuçta olarak bugün 12 Eylül romanları 'özel bir ilgi' dışında okunmuyor. Tarihimizin belki de 'dönüm' noktası olan bu tarih - yazının girişinde de sözünü ettiğim gibi- sadece bir zamanlar, sıcaklığını korurken, ele alınmış ve yüzeyselliklerle dolu bir sürü roman bırakmıştır arkada.
Oysaki 'gerçek bir yüzleşme' ile romanlarımızda bu dönem ele alınsaydı, Türkiye bugün bu noktada olur muydu? Çünkü edebiyat bir milletin en önemli kollarındandır.
Roman deyip geçemeyiz!
Öyle olmasaydı Alman Faşizmi önce sanatçıları ve yazarları yola getirmek için sıkı önlemler almaz, binlerce kitabı yakmazdı!
Tabi daha sonra edebiyatımızda 'Orhan Pamuk' parıl parıl parlamıştır.
O.Pamuk 'edebiyatın' görevinin 'eğlendirmek' olduğunu söylemesi de manidardır.
Tekrar ana soruna dönersek, gerçekten güçlü bir edebiyat lazım bize, özellikle de bu günlerin içinden 'Gezi' ruhunun galip çıkmasını istiyorsak... Geçmişteki dönüm noktalarını günümüz gençlerine, insanına taşıyamayan, tozlu raflarda kalmış bir edebiyattan ders çıkarmamız gerekiyor. Sözün 'en güçlü silah' olduğunu asla göz ardı etmemiz gerekiyor.
Naci'nin sosyalizm için söylediğini ben biraz daha değiştirerek söylemek istiyorum :
'Edebiyatın dünyayı değiştirebilecek en güzel düş olduğuna inanıyorum...'
Kaynak için: Fethi Naci, 100 yüzyılın 100 Türk romanı, İş Bankası Yayınları.
12 Eylül askeri darbe sonrası 'sol' un -ki gerçek bir sol'dan bahsediyorum bu günkü gibi içi boşalmış bir süs unsurundan değil- 'cadı avı' ile dağıltılmış, yıkılmış ve üstünden silindirle geçilmiştir.
İşkenceler, tutuklanmalar, faili meçhuller... İşin garip yani 12 Eylül sonrası ' gerçekten geri çekilmiş' ve 'kendi içinde de çözülmüş' solcular ortaya çıkmıştır. Zamanla 'liberal' görüşe dönen bu isimler, o yıllardan bu güne kadar ' solun günah keçiliğini' yaparak, itiraflar üstüne itiraflarda bulunmuşlardır.
'Bir rüyadan uyanmış' olan bu uyurgezerler, her TV kanalında ' günah çıkarmalarına' izin verilerek ' Ne boktan işlerdi' diye kendilerini bile aşağılamış, ülkenin bugünkü ' at, it izi muhabbetine ' adım adım taş döşemişlerdir.
Ve ortaya 'günah keçileri' sayesinde melez, ne idüğü belirsiz kavramlar çıkmış ' sol' culuk oynanmaya başlanmıştır.
Tabi bir taraftan dengeler değişimi sonucu son 10-15 yıldır 'kronik' mağdurlar ilan edilmiş, muhafazakar kesimin 'nefes bile ' alamadığı bir ülke görüntüsü yaratılmıştır.
İşte bu 'kronik mağdurlar' bugün zaferlerini ilan edebilirler!
Aynı şekilde 'sol'culuk oynayarak içi boşalmış ne idüğü belirsiz kavramlar arkasından koşanlar da...
Buradan edebiyata kayacak olursak, Türk Edebiyatının önemli eleştirmenleri arasında bulunan Fethi Naci, 12 Eylül romanları için , gerçekten 12 Eylül-12 Mart ile yüzleşen bir roman örneğin çıkmadığını söyler.
Çünkü bu romanlarda işçiler ve devrimciler ya 'idealize' edilerek verilmiş ya da olabildiğince ' günah çıkarma' yönlü ' aşağılanmışlardır.'
Örneğin Pınar Kür'ün Yarın... Yarın (12 mart) romanındaki karakterin, bir ev satın almamak istememesini, kavgaya sırtında bir yükle girmek istemeyen biri olarak göstermesi, gerçeklerden çok uzaktır. Bir kişinin 'evi olmasını' istemek kadar dünyada 'doğal' bir istek yoktur. Devrimciyi böyle göstererek 'idealize' etmekten ve gerçeklerin dışına düşmekten başka bir şey yapmamış olur yazar.
Ya da Mehmet Eroğlu'nun Adını Unutan Adam romanında, Ali adlı karakterin, kaçarken, marulların üstüne basmamak için yönü değiştirmesini ve vurulmasını da gerçekçi bulmaz. Romancı bu 'durumu' Ali'nin babasını çiftçi olmasına bağlar.
Tahsin Yücel, Ahmet Altan için eleştirilerini ise 'devrimcileri' aşağıladıkları için yapar. Tahsin Yücel'in Peygamberin Son Beş Günü ve Ahmet Altan'ın Sudaki İz (12 eylül) eserlerini kıyasıya eleştirir. Bu eserlerdeki karakterler 'devrimci' gençleri, düşünceyi yansıtmadığı gibi kurulu düzenin siyasetine da bilinçli veya bilinçsiz şekilde katkı bulunmaktır.
Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi Türkiye sadece siyasi alanda değil edebi sahada da 'geçmiş' ile yüzleşmekte sınıfta kalmıştır.
Bu gün 12 Eylül (12 mart) romanları okunmuyor. F.Naci bunu, estetikten yoksun bir edebiyat eserinin en yüce ülküleri yazsa bile geleceğe kalamayacağı görüşü ile açıklıyor. Nitekim ben de bu görüşe katılıyorum. Sevgi Soysal ve Tanpınar'ın okunma oranları buna somut örnek olabilir.
Sonuçta olarak bugün 12 Eylül romanları 'özel bir ilgi' dışında okunmuyor. Tarihimizin belki de 'dönüm' noktası olan bu tarih - yazının girişinde de sözünü ettiğim gibi- sadece bir zamanlar, sıcaklığını korurken, ele alınmış ve yüzeyselliklerle dolu bir sürü roman bırakmıştır arkada.
Oysaki 'gerçek bir yüzleşme' ile romanlarımızda bu dönem ele alınsaydı, Türkiye bugün bu noktada olur muydu? Çünkü edebiyat bir milletin en önemli kollarındandır.
Roman deyip geçemeyiz!
Öyle olmasaydı Alman Faşizmi önce sanatçıları ve yazarları yola getirmek için sıkı önlemler almaz, binlerce kitabı yakmazdı!
Tabi daha sonra edebiyatımızda 'Orhan Pamuk' parıl parıl parlamıştır.
O.Pamuk 'edebiyatın' görevinin 'eğlendirmek' olduğunu söylemesi de manidardır.
Tekrar ana soruna dönersek, gerçekten güçlü bir edebiyat lazım bize, özellikle de bu günlerin içinden 'Gezi' ruhunun galip çıkmasını istiyorsak... Geçmişteki dönüm noktalarını günümüz gençlerine, insanına taşıyamayan, tozlu raflarda kalmış bir edebiyattan ders çıkarmamız gerekiyor. Sözün 'en güçlü silah' olduğunu asla göz ardı etmemiz gerekiyor.
Naci'nin sosyalizm için söylediğini ben biraz daha değiştirerek söylemek istiyorum :
'Edebiyatın dünyayı değiştirebilecek en güzel düş olduğuna inanıyorum...'
Kaynak için: Fethi Naci, 100 yüzyılın 100 Türk romanı, İş Bankası Yayınları.
Yorumlar
Yorum Gönder